aspripetraxexaspri

"Να 'μουνα σκουλαρίκι σου να δάγκανα τ' αυτί σου"

"[...] Ας δούμε λοιπόν, γιατί τα σκουλαρίκια λέγονται σκουλαρίκια. Παλαιότερα. βέβαια, τα έλεγαν ενώτια. Έτσι φαντάζομαι, θα τα γράφουν ακόμη και οι κοσμηματοπώλες στα τιμολόγια, που τους έχει υποχρεώσει να εκδίδουν η Εφορία. Αλλά στους χρόνους των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων κάποιος απ' αυτούς εθέσπισε να φορούν οι μαθητές της Στρατιωτικής Σχολής Κωνσταντινουπόλεως, για διακριτικό γνώρισμα, ενώτια. Επειδή οι μαθητές της Σχολής ελέγονταν σχολάριοι, τα ενώτια ως διακριτικό τους γνώρισμα ονομάστηκαν σχολαρίκια. Δεν ήταν δύσκολο ύστερα να αντικαταστήσει η καινούργια λέξη την παλιά σε όλες τις χρήσεις της. Το ενώτιον ήταν πια σχολαρίκιον είτε το φορούσαν σχολάριοι είτε το φορούσαν δασκάλες. Θα 'πρεπε τώρα να πούμε πώς το σχολαρίκιον κατάντησε σκουλαρίκι. Μα αυτό είναι από άλλο πολύ ανιαρό ανέκδοτο."

Εδίδασκα τότε τα Ελληνικά στην τελευταία τάξη του Λυκείου "ο Κοραής"- όχι πάντοτε μέσα στα όρια της διδακτικής εθιμοτυπίας. Σκέφτηκα λοιπόν να κάμω μια επι πλέον αυθαιρεσία: να προσθέσω ένα μάθημα στη "διδακτέα ύλη", που θα το ονόμαζα- επηρεασμένος από τη φράση του Ι.Θ.Κακριδή- "από τη ζωή των λέξεων". Έφτιαξα τον τίτλο. Αλλά μονάχα αυτόν! Ένα σωρό ιδέες περνούσαν από το μυαλό μου για το περιεχόμενό του. Κι άλλες τόσες για τον τρόπο που θα χρησιμοποιούσα, για να συναντήσω το ενδιαφέρον (ή τουλάχιστον για να αποφύγω τον χλευασμό) των ακροατών μου. Στο τέλος κατάφερα να μπω στην τάξη, για ν' αρχίσω το νέο μάθημα, χωρίς να έχω επιλέξει τίποτα συγκεκριμένο, ούτε "ύλη" ούτε "τρόπο" διδασκαλίας. Ακολουθώντας ό,τι ακριβώς απαγορεύουν οι θεωρητικοί της παλαιάς παιδαγωγικής "αφέθην έρμαιον των επινοιών της στιγμής". Στάθηκα για λίγο στην έδρα κι έπαιζα με αμηχανία τα κέρματα στην τσέπη του γιλέκου μου. Και τότε ήλθεν "η επίνοια της στιγμής": Θα μιλήσω για τη λ. δραχμή. Και άρχισα από τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο.

Θυμάμαι τον πατέρα του φίλου μου του Α. σε σχετική συζήτηση, να λέει: "Βρε παιδιά, αυτά με τα σκουλαρίκια, μόδες είναι έρχονται και παρέρχονται. Θυμάμαι τον παπού μου να φοράει σκουλαρίκι". Θα πρέπει να αναφερόταν στο 1920 και πίσω.