15.5.06
Φούσκες.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
----------------
Νάμαστε λοιπόν μεταξύ αυτισμού και επικοινωνίας. Δείχνεις ή γράφεις, με κόπο ή χωρίς κόπο, όσα, μικρά ή μεγάλα, πολιτικά ή απολίτικα ( ; ) έτσι κι αλλιώς προσωπικά, σ’ ενδιαφέρουν, προσωρινά ή δια παντός. Νάτα. Περιμένουν τυπωμένα στην οθόνη, εκείνη ή εκείνον που θα τα προσέξει και ίσως τα διαβάσει, διαγωνίως ή όχι, καλοπροαίρετα ή όχι· αναλόγως... Τα ενδεχόμενα σχόλια, όσο κι αν ενίοτε σε αναστατώνουν, είναι χρήσιμα για να αυταπατάσαι· προς στιγμήν. Γιατί εν τέλει αποκαλύπτεται, πως ό,τι εκρήγνυται κι ό,τι δεν εκρήγνυται, ό,τι συγκινεί κι ό,τι δεν συγκινεί, αφορά και πάλι κυρίως -αν όχι αποκλειστικά- εσένα. Ενδιαφέρει εκείνος που ενδιαφέρεται. Καθρέφτες. Κάνω πολιτική παρέμβαση, βαυκαλίζεται ο άλλος, και δώσ' του σεντόνια. [note to self: μπα, γίναμε και στωικοί τώρα; Πώς εξηγείς το ότι σήμερα γλύφεις εκεί που έφτυνες;] Κι όσα βλέπεις, άλλες φορές καθρεφτίζουν πολλούς κι άλλες όχι:
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ
---------------------
Αν ήταν στο χέρι μου, στα τμήματα μετάφρασης των πανεπιστημίων, θα πρόσθετα και μάθημα μετάφρασης κόμικς και μάθημα υποτιτλισμού. Γιατί δεν είναι εύκολο να μεταφράσεις κόμικς. Το επιπλέον πρόβλημα («πρόβλημα») είναι νομίζω ότι το μπαλονάκι λόγου και σκέψεων, έγινε πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της εικόνας· πολλές φορές είναι ο πυρήνας που γύρω του οργανώνεται η σύνθεσή της. Δεν μπορείς να το μεγαλώσεις ή να το μικρύνεις χωρίς συνέπειες. Ο μεταφραστής πρέπει να λάβει σοβαρά υπ όψιν του το χώρο που διαθέτει. Θα χρειαστεί ίσως να αποφύγει περιφραστικές λύσεις, που βοηθούν μεν να είναι ακριβής η μετάφραση, αλλά δεν τις επιτρέπει ο διαθέσιμος χώρος. Ίσως χρειαστεί να περιορίσει τις λέξεις μιας πρότασης, διατηρώντας όμως το νόημα και το ύφος του πρωτοτύπου. Κτλ κτλ. Ο ιδανικός μεταφραστής κόμικς χρειάζεται ευαισθησία ποιητή, όσον αφορά το βάρος και τη σημασία των λέξεων. Κατά προτίμηση ευαισθησία concrete (υπερλεξιστή; λετριστή;) ποιητή, γιατί έχει σημασία το πώς διαβάζεται κάτι... Ανάλογα προβλήματα έχει ο μεταφραστής υποτίτλων στις ταινίες· εκεί οι περιορισμοί μπαίνουν κυρίως λόγω χρόνου: ακούς πολύ περισσότερα απ’ όσα είσαι σε θέση να διαβάσεις στο ίδιο χρονικό διάστημα....
Είναι και το lettering. Ο γραφικός χαρακτήρας του σχεδιαστή είναι κι αυτός μέρος της μετάφρασης-μεταφοράς ενός κόμικς σε άλλη γλώσσα. Στα περισσότερα κόμικς που μ’ αρέσουν (πχ στο Αστερίξ) οι σχεδιαστές προτιμούν οι διάλογοι να είναι χειρόγραφοι, από τους ίδιους ή κάποιον άλλο. Ο γραφικός τους χαρακτήρας είναι αναπόσπαστο μέρος των εικόνων. Στις ελληνικές μεταφράσεις, σε αντίθεση με τις περισσότερες γαλλικές, ιταλικές ή αμερικάνικες, δεν γίνεται συνήθως προσπάθεια μίμησης της ιδιαιτερότητας των γραμμάτων. Προτιμώνται λύσεις είτε πλήρους αδιαφορίας για τις «γραμματοσειρές» (οι εκδόσεις Μαμούθ, αν και μερακλήδες στην επιλογή των κόμικς που εκδίδουν, υπήρξαν απαράδεκτες στο θέμα αυτό), είτε χρήση των γραμματοσειρών που διαθέτει το κομπιούτερ του εκδότη. Όλο και πιο συχνά τα γράμματα γράφονται με τη βοήθεια του Photoshop ή άλλου προγράμματος που δεν γνωρίζω. Γίνεται και μια, πολλά υποσχόμενη, προσπάθεια, να σχεδιάζονται ξεχωριστές κάθε φορά γραμματοσειρές, με τη βοήθεια του υπολογιστή.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
----------------
Και αφού γράφω για λέττερινγκ, ας καταθέσω εδωνανά (γεια σου θ.τ.) το πόσο θαυμάζω την κορυφαία Παυλίνα Καλλίδου, αυτήν την απίστευτα ταλαντούχα ελληνίδα λέττερερ (sic). Να θέμα για αφιέρωμα σε φεστιβάλ της Βαβέλ.
βαθμός: 
*Το μπαλονάκι είναι φτιαγμένο από τον Moebius-Jean Giraud. Πρόσεξε ότι μέρος της ομορφιάς του είναι το λευκό γύρω από τον χώρο που γράφονται οι προτάσεις. Τα γράμματα δεν κολάνε ποτέ στο περίγραμμα του μπαλονιού.
Comments:
Δημοσίευση σχολίου
