20.1.07
"Richard Dawkins’s even-handedness is well-intentioned, but it is misplaced. I share his lack of respect for all religions, but in our times it is folly to disrespect them all equally."Περί θεολογίας ΙΙ. (του Steven Weinberg).
περί θεολογίας Ι.
Κάποτε πρέπει να διαβάσω και το βιβλίο.
Comments:
Μια τυχαία παράγραφος από το Εγωιστικό Γονίδιο
More well known is the macabre cannibalism of female praying mantises. Mantises are large carnivorous insects. They normally eat smaller insects such as flies, but they will attack almost anything that moves. When they mate, the male cautiously creeps up on the female, mounts her, and copulates. If the female gets the chance, she will eat him, beginning by biting his head off, either as the male is approaching, or immediately after he mounts, or after they separate. It might seem most sensible for her to wait until copulation is over before she starts to eat him. But the loss of the head does not seem to throw the rest of the male's body off its sexual stride. Indeed, since the insect head is the seat of some inhibitory nerve centres, it is possible that the female improves the male's sexual performance by eating his head. If so, this is an added benefit. The primary one is that she obtains a good meal.
Ε, δε θέλει πολύ ο άνθρωπος μετά να γίνει δημιουργιστής.
More well known is the macabre cannibalism of female praying mantises. Mantises are large carnivorous insects. They normally eat smaller insects such as flies, but they will attack almost anything that moves. When they mate, the male cautiously creeps up on the female, mounts her, and copulates. If the female gets the chance, she will eat him, beginning by biting his head off, either as the male is approaching, or immediately after he mounts, or after they separate. It might seem most sensible for her to wait until copulation is over before she starts to eat him. But the loss of the head does not seem to throw the rest of the male's body off its sexual stride. Indeed, since the insect head is the seat of some inhibitory nerve centres, it is possible that the female improves the male's sexual performance by eating his head. If so, this is an added benefit. The primary one is that she obtains a good meal.
Ε, δε θέλει πολύ ο άνθρωπος μετά να γίνει δημιουργιστής.
# posted by 
: 21/1/07 12:36 μ.μ.
: 21/1/07 12:36 μ.μ.
O Μπερεκέτης έγραψε χθες ένα σχετικό σχόλιο σε παλιό ποστ. Μεταφέρω το σχόλιο του κι εδώ γιατί έχει ενδιαφέρον:
-------------------
Με πιάνετε αδιάβαστο στο θέμα των συγγραφέων που αναφέρεστε. Ωστόσο, αυτά που διάβασα, μέσα απ' τα σχόλιά σας, με ωθούν να γράψω κι εγώ κάτι. Η πίστη, νομίζω, δηλώνει την παρουσία της με την μορφή μιας εσωτερικής και απολύτως εξατομικευμένης εμπειρίας. Υπ' αυτήν την μορφή δεν είναι δυνατόν να μελετηθεί ως αντικειμενικότης. Η πίστη, γίνεται αντικείμενο μελέτης από την στιγμή που θα διακηρυχθεί. Ο λόγος που η πίστη διακηρύσσεται προκύπτει από την ανάγκη του ανθρώπου να μοιραστεί με άλλους τις εσωτερικές του εμπειρίες. Ο πιστός όταν διακηρύσσει την πίστη του δεν διαφέρει από τον καλλιτέχνη που κοινοποιεί τις ιδέες, τα αισθητικά βιώματά του μέσω του έργου του. Μέχρι στιγμής, θέλω να πιστεύω (sic), ότι έχει γίνει κατανοητό ότι μιλώ για την πίστη καθεαυτήν και όχι για την πίστη ως νόμισμα. Όταν η πίστη διακηρυχθεί, τότε αναπόφευτα τρέπεται σε κοινωνική δήλωση, και έτσι μπαίνει στη σφαίρα των κοινωνικών διεργασιών. Από τη διακήρυξή της και μετά η πίστη καθίσταται αντικέιμενο και μπορεί να μελετηθεί, όχι όμως ως καθεαυτήν πίστις, αλλά ως λόγος διακηρύσσων. Από εδώ και πέρα ανοίγονται δύο πεδία:
α)Η διακηρυχθείσα πίστις ως εξωτερίκευση ατομικής εμπειρίας και
β) η πίστις ως συνομολογία.
Η αναλογία στην τέχνη είναι η εξής:
α')το έργο του Πικάσσο που αναδύει τον κυβισμό και
β') ο κυβισμός ως ρεύμα.
Τα ερωτήματα τώρα που προκύπτουν είναι τα εξής:
α)Είναι δυνατόν η πίστις να παραμείνει αδιακήρυχτη; Δηλαδή, είναι δυνατόν η πίστις, όπως και μια καλλιτεχνική ιδέα, πριν αντικειμενικοποιηθούν, η μεν ως διακήρυξη, η δε ως έργο, να μπορεί να θεωρηθεί ότι καθορίζουν ή μάλλον προσδιορίζουν, ή ακόμα οξύτερα, αναδιαμορφώνουν το άτομο που έχει το αντίστοιχο βίωμα, έτσι ώστε ακόμα και αν δεν διακηρύξει την πίστι, αν δεν πλάσει το καλλιτεχνικό έργο, να έχει σε τέτοιο βαθμό αναδιαμορφωθεί, ώστε οι γύρω του να καταλάβουν την αλλαγή; Εδώ, ας μην ξεχνάμε ότι διακήρυξη μπορεί να γίνει και με μία αλλαγή συμπεριφοράς, όπως και μια καλλιτεχνική ιδέα μπορεί να εκφραστεί, μάλλον να υποδηλωθεί μέσα από την κριτική-επιφυλακτική στάση απέναντι σε έργα ή ρεύματα. Άλλο όμως υποδήλωση και άλλο δήλωση. Θέλω να πώ ότι σε αντίθεση με την θεωρητική φυσική η οποία αναμένει και αναζητά μεθοδικά εκ των υστέρων την επαλήθευσή της, η πίστις και η τέχνη, πρώτα επαληθεύονται ως εσωτερική εμπειρία και κατόπιν "θεωρούνται". Επιστρέφοντας λοιπόν στην ρίζα αυτού του ερωτήματος, νομίζω ότι η πίστις και η καλλιτεχνική ιδέα έχουν ίδιον το να αναδιαμορφώνουν το άτομο εν τη γενέσει τους και ταυτόχρονα να το ωθούν στην έκφραση της εσωτερικής του εμπειρίας. Άρα, δεν είναι δυνατόν ένας πιστός να μην διακηρύξει την πίστη του, ένας καλλιτέχνης να μην πλάσει το έργο του.
β)Η πίστις γεννά διαλλακτικότητα ή αδιαλλαξία; Νομίζω, ότι η πίστις γεννιέται μέσα από την αμφιβολία, είναι ουσιαστικά μια παράκαμψη του λόγου, της λογικής διαδικασίας, η οποία γέννησε την αμφιβολία, αλλά δεν μπορεί "λογικά" να γεννήσει την νέα μορφή: δεν με εκφράζουν αυτά που αισθάνομαι ότι με προσδιορίζουν, δεν μου αρέσει η μορφή μου, λογικά δεν μπορώ να διαμορφώσω εικόνα της μορφής που επιθυμώ και ξάφνου βλέπω την επιθυμητή εικόνα να αναδύεται στο πλάι της οδύνης του λόγου, αλλά όχι μέσα από τις ωδίνες του λόγου. Δεν μπορώ να εξηγήσω το πώς συνέβη, αλλά διαπιστώνω ότι ο λόγος συμφωνεί, η νέα μου εικόνα έχει τον λόγο της. Αυτό με ωθεί να προβάλλω την νέα μου εικόνα κοινωνικά. Θυμούμαι όμως τις αμφιβολίες μου, πώς μπορώ να είμαι αδιάλλακτος με κάποιον που μέσα από ανάλογες διαδικασίες πίστεψε σε κάτι διαφορετικό; Από δω και πέρα τα πράγματα μου φαίνονται απλά: Αν η πίστις μου ως διακήρυξη εμπεριέχει και το στοιχείο της συνομολογίας, τότε πρέπει να διακηρύσσει και την οδύνη της αμφιβολίας που την εκάλεσε. Και αν οι συνομολογούντες με μένα δεν συνομολογούν αυτήν την οδύνη, τότε να διαχωρίσω εαυτόν. Νομίζω, ότι τώρα ξεκαθάρισε και η έννοια της "πίστεως ως νόμισμα", που προανέφερα. Πρόκειται για την πίστι που διακηρύσσεται μεν, δεν έχει βιωθεί δε. Την πίστι-νόμισμα που όφελος θα φέρει την ασφάλεια που νιώθει κάποιος όταν ανήκει σε μια ομάδα, όσο μεγαλύτερη και δυνατότερη τόσο το καλύτερο. Την πίστη-νόμισμα που θα χαρίσει στον πιστό της την άγρια απόλαυση της επικράτησης σε μια σειρά από διαμάχες. Την πίστη-νόμισμα που δεν μπορεί να ερμηνευτεί παρά μόνον με την ψυχολογία του όχλου.
----------------------
*
-------------------
Με πιάνετε αδιάβαστο στο θέμα των συγγραφέων που αναφέρεστε. Ωστόσο, αυτά που διάβασα, μέσα απ' τα σχόλιά σας, με ωθούν να γράψω κι εγώ κάτι. Η πίστη, νομίζω, δηλώνει την παρουσία της με την μορφή μιας εσωτερικής και απολύτως εξατομικευμένης εμπειρίας. Υπ' αυτήν την μορφή δεν είναι δυνατόν να μελετηθεί ως αντικειμενικότης. Η πίστη, γίνεται αντικείμενο μελέτης από την στιγμή που θα διακηρυχθεί. Ο λόγος που η πίστη διακηρύσσεται προκύπτει από την ανάγκη του ανθρώπου να μοιραστεί με άλλους τις εσωτερικές του εμπειρίες. Ο πιστός όταν διακηρύσσει την πίστη του δεν διαφέρει από τον καλλιτέχνη που κοινοποιεί τις ιδέες, τα αισθητικά βιώματά του μέσω του έργου του. Μέχρι στιγμής, θέλω να πιστεύω (sic), ότι έχει γίνει κατανοητό ότι μιλώ για την πίστη καθεαυτήν και όχι για την πίστη ως νόμισμα. Όταν η πίστη διακηρυχθεί, τότε αναπόφευτα τρέπεται σε κοινωνική δήλωση, και έτσι μπαίνει στη σφαίρα των κοινωνικών διεργασιών. Από τη διακήρυξή της και μετά η πίστη καθίσταται αντικέιμενο και μπορεί να μελετηθεί, όχι όμως ως καθεαυτήν πίστις, αλλά ως λόγος διακηρύσσων. Από εδώ και πέρα ανοίγονται δύο πεδία:
α)Η διακηρυχθείσα πίστις ως εξωτερίκευση ατομικής εμπειρίας και
β) η πίστις ως συνομολογία.
Η αναλογία στην τέχνη είναι η εξής:
α')το έργο του Πικάσσο που αναδύει τον κυβισμό και
β') ο κυβισμός ως ρεύμα.
Τα ερωτήματα τώρα που προκύπτουν είναι τα εξής:
α)Είναι δυνατόν η πίστις να παραμείνει αδιακήρυχτη; Δηλαδή, είναι δυνατόν η πίστις, όπως και μια καλλιτεχνική ιδέα, πριν αντικειμενικοποιηθούν, η μεν ως διακήρυξη, η δε ως έργο, να μπορεί να θεωρηθεί ότι καθορίζουν ή μάλλον προσδιορίζουν, ή ακόμα οξύτερα, αναδιαμορφώνουν το άτομο που έχει το αντίστοιχο βίωμα, έτσι ώστε ακόμα και αν δεν διακηρύξει την πίστι, αν δεν πλάσει το καλλιτεχνικό έργο, να έχει σε τέτοιο βαθμό αναδιαμορφωθεί, ώστε οι γύρω του να καταλάβουν την αλλαγή; Εδώ, ας μην ξεχνάμε ότι διακήρυξη μπορεί να γίνει και με μία αλλαγή συμπεριφοράς, όπως και μια καλλιτεχνική ιδέα μπορεί να εκφραστεί, μάλλον να υποδηλωθεί μέσα από την κριτική-επιφυλακτική στάση απέναντι σε έργα ή ρεύματα. Άλλο όμως υποδήλωση και άλλο δήλωση. Θέλω να πώ ότι σε αντίθεση με την θεωρητική φυσική η οποία αναμένει και αναζητά μεθοδικά εκ των υστέρων την επαλήθευσή της, η πίστις και η τέχνη, πρώτα επαληθεύονται ως εσωτερική εμπειρία και κατόπιν "θεωρούνται". Επιστρέφοντας λοιπόν στην ρίζα αυτού του ερωτήματος, νομίζω ότι η πίστις και η καλλιτεχνική ιδέα έχουν ίδιον το να αναδιαμορφώνουν το άτομο εν τη γενέσει τους και ταυτόχρονα να το ωθούν στην έκφραση της εσωτερικής του εμπειρίας. Άρα, δεν είναι δυνατόν ένας πιστός να μην διακηρύξει την πίστη του, ένας καλλιτέχνης να μην πλάσει το έργο του.
β)Η πίστις γεννά διαλλακτικότητα ή αδιαλλαξία; Νομίζω, ότι η πίστις γεννιέται μέσα από την αμφιβολία, είναι ουσιαστικά μια παράκαμψη του λόγου, της λογικής διαδικασίας, η οποία γέννησε την αμφιβολία, αλλά δεν μπορεί "λογικά" να γεννήσει την νέα μορφή: δεν με εκφράζουν αυτά που αισθάνομαι ότι με προσδιορίζουν, δεν μου αρέσει η μορφή μου, λογικά δεν μπορώ να διαμορφώσω εικόνα της μορφής που επιθυμώ και ξάφνου βλέπω την επιθυμητή εικόνα να αναδύεται στο πλάι της οδύνης του λόγου, αλλά όχι μέσα από τις ωδίνες του λόγου. Δεν μπορώ να εξηγήσω το πώς συνέβη, αλλά διαπιστώνω ότι ο λόγος συμφωνεί, η νέα μου εικόνα έχει τον λόγο της. Αυτό με ωθεί να προβάλλω την νέα μου εικόνα κοινωνικά. Θυμούμαι όμως τις αμφιβολίες μου, πώς μπορώ να είμαι αδιάλλακτος με κάποιον που μέσα από ανάλογες διαδικασίες πίστεψε σε κάτι διαφορετικό; Από δω και πέρα τα πράγματα μου φαίνονται απλά: Αν η πίστις μου ως διακήρυξη εμπεριέχει και το στοιχείο της συνομολογίας, τότε πρέπει να διακηρύσσει και την οδύνη της αμφιβολίας που την εκάλεσε. Και αν οι συνομολογούντες με μένα δεν συνομολογούν αυτήν την οδύνη, τότε να διαχωρίσω εαυτόν. Νομίζω, ότι τώρα ξεκαθάρισε και η έννοια της "πίστεως ως νόμισμα", που προανέφερα. Πρόκειται για την πίστι που διακηρύσσεται μεν, δεν έχει βιωθεί δε. Την πίστι-νόμισμα που όφελος θα φέρει την ασφάλεια που νιώθει κάποιος όταν ανήκει σε μια ομάδα, όσο μεγαλύτερη και δυνατότερη τόσο το καλύτερο. Την πίστη-νόμισμα που θα χαρίσει στον πιστό της την άγρια απόλαυση της επικράτησης σε μια σειρά από διαμάχες. Την πίστη-νόμισμα που δεν μπορεί να ερμηνευτεί παρά μόνον με την ψυχολογία του όχλου.
----------------------
*
Η πίστη, νομίζω, δηλώνει την παρουσία της με την μορφή μιας εσωτερικής και απολύτως εξατομικευμένης εμπειρίας....
Μπερεκέτης.
Αυτό δεν υπάρχει στην Εκκλησία, δεν είναι αυτή η εμπειρία της ορθοδοξίας. Αν μιλάτε για την θρησκευτική πίστη.
Ο Χριστός παρεμβαίνει στην Ιστορία. Η πίστη μεταμορφώθηκε σε εμπειρία του σώματος της Εκκλησίας. Αλλωστε, δεν υπάρχουνε άτομα και εξατομικευμένες εμπειρίες.
Να σας πω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ο ιερέας σε εμάς δεν μπορεί να τελέσει την Θεία Λειτουργεία μονάχος, πρέπει να συμμετέχει και τουλάχιστον ένας ακόμα. Δύο, δηλαδή η οικουμένη, αλλά ποτέ ένας μόνος.
Και ο Γιανναράς γράφει ότι η εξατομικευμένη πίστη είναι μαγεία δεν είναι θρησκευτική πίστη.
Μπερεκέτης.
Αυτό δεν υπάρχει στην Εκκλησία, δεν είναι αυτή η εμπειρία της ορθοδοξίας. Αν μιλάτε για την θρησκευτική πίστη.
Ο Χριστός παρεμβαίνει στην Ιστορία. Η πίστη μεταμορφώθηκε σε εμπειρία του σώματος της Εκκλησίας. Αλλωστε, δεν υπάρχουνε άτομα και εξατομικευμένες εμπειρίες.
Να σας πω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ο ιερέας σε εμάς δεν μπορεί να τελέσει την Θεία Λειτουργεία μονάχος, πρέπει να συμμετέχει και τουλάχιστον ένας ακόμα. Δύο, δηλαδή η οικουμένη, αλλά ποτέ ένας μόνος.
Και ο Γιανναράς γράφει ότι η εξατομικευμένη πίστη είναι μαγεία δεν είναι θρησκευτική πίστη.
# posted by : 22/1/07 6:33 μ.μ.
: 22/1/07 6:33 μ.μ.
Αγαπητέ Νικηφόρε. Σε όλο το κείμενό μου δεν έχω προσδιορίσει την λέξη "πίστις" με κάποιο επίθετο πχ ορθόδοξη, θρησκευτική κλπ. Εφόσον, λοιπόν, δεν το έχω κάνει, δεν το υπονοώ κιόλας. Προσπαθώ να μιλήσω για την πίστη γενικά. Όπως βλέπεις δεν έχω αναφέρει ούτε την λέξη "Θεός". Κι αυτό γιατί η θρησκευτική πίστη προαπαιτεί μια συγκεκριμένου είδους συνομολογία, διαφορετική πχ από την πίστη στην "εκφραστική δύναμη του ιμπρεσσιονισμού". Ευχαριστώ, για την απάντηση σου.
# posted by : 22/1/07 8:00 μ.μ.
: 22/1/07 8:00 μ.μ.
Γεράσιμε
και εγώ πρόσθεσα ότι υπάρχει πίστη που δεν δηλώνει την παρουσία της « με την μορφή μιας εσωτερικής και απολύτως εξατομικευμένης εμπειρίας. » Δεν είναι μία «εσωτερική» πληροφορία, δεν είναι «απολύτως εξατομικευμένη» και για την ακρίβεια δεν είναι μία «εμπειρία».
και εγώ πρόσθεσα ότι υπάρχει πίστη που δεν δηλώνει την παρουσία της « με την μορφή μιας εσωτερικής και απολύτως εξατομικευμένης εμπειρίας. » Δεν είναι μία «εσωτερική» πληροφορία, δεν είναι «απολύτως εξατομικευμένη» και για την ακρίβεια δεν είναι μία «εμπειρία».
# posted by : 23/1/07 1:10 π.μ.
: 23/1/07 1:10 π.μ.
Νικηφόρε,
νομίζω ότι αρχίζω να καταλαβαίνω, αυτό που λες. Θα με βοηθούσες πολύ, γιατί πραγματικά μου κινείς το ενδιαφέρον, όποτε έρθει- μα αύριο, μα σε 5 μήνες- γράψε κάτι, να ξανασυζητήσουμε.
Δημοσίευση σχολίου
νομίζω ότι αρχίζω να καταλαβαίνω, αυτό που λες. Θα με βοηθούσες πολύ, γιατί πραγματικά μου κινείς το ενδιαφέρον, όποτε έρθει- μα αύριο, μα σε 5 μήνες- γράψε κάτι, να ξανασυζητήσουμε.
# posted by : 23/1/07 3:23 μ.μ.
: 23/1/07 3:23 μ.μ.
