aspripetraxexaspri

Μωρό μου,

Σου ζητώ εξ αρχής συγγνώμη διότι γι αυτά τα θέματα δεν μπορώ παρά να γράψω απλοϊκά, αφού σπάνια μου δίνεται η δυνατότητα να βάλω σε μια στοιχειώδη σειρά τις σκέψεις μου. Είναι θέμα συνομιλητή. Είναι και θέμα χρόνου. Θα μπορούσαμε να συζητάμε με τις ώρες διερευνώντας ποια θα ήταν η σωστότερη τροπή των πραγμάτων. Ή για το αν οι εκτιμήσεις μου αντιστοιχούν στα πράγματα ή όχι. Αν δεν βρεις καμιά βαρβάτη χοντράδα ας το αποφύγουμε. Σε παρακαλώ προσπάθησε να καταλάβεις το πνεύμα μου.

Πρώτα απ όλα, οι σχέσεις Ελλάδας-Μακεδονίας ή Ελλάδας-Αλβανίας έχουν τέτοιο χαρακτήρα, προς το παρόν, που κάθε παρατράγουδο μεταξύ τους θα θυμίζει για καιρό οπερέτα. Θα είναι μέτρο της γελοιότητας την οποία μπορούμε να αγγίξουμε ως κοινωνία και τίποτα περισσότερο. Πιο χρήσιμο θα ήταν αν μας απασχολούσαν λιγότερο υποθετικές καταστάσεις. Πράγματα που θα μπορούσαν όντως να είχαν συμβεί: Αν, τις μέρες της κρίσης των Ιμίων, ο Έβερτ, που τότε έκρινε σκόπιμο να αποχωρήσει από τη βουλή κραυγάζοντας περί Γουδιού, διέθετε ανεξέλεγκτο ακροατήριο στο στράτευμα, ποιες θα ήταν άραγε οι εξελίξεις; Ποιος πόλεμος για δύο στρατιώτες; Εδώ διακινδυνεύσαμε πόλεμο για έναν βράχο! Θυμάμαι και την υπόθεση Οτσαλάν, τότε που το «πατριωτικό ΠΑΣΟΚ» έκρινε ότι είχε δικαίωμα να υπαγορεύσει την εξωτερική πολιτική της χώρας, και αναλογίζομαι τι θα μπορούσε να είχε γίνει αν ο κρατικός μηχανισμός δεν ήταν σε θέση να το εξουδετερώσει, ας πούμε, εγκαίρως και σχετικά αποτελεσματικά. Τρομάζω με το ενδεχόμενο, στο όνομα της κοινωνικής ηρεμίας και, γιατί όχι, της δημοκρατίας, να είχε θεσμοθετημένο λόγο στην εξωτερική πολιτική η ηγετική ομάδα της εκκλησίας.

Παρένθεση: Είναι άραγε πολύ τολμηρή η υπόθεση ότι το σκάνδαλο Βαβύλη συντηρήθηκε και μεγεθύνθηκε, το κατά δύναμη, γιατί υπήρξε μια μοναδική ευκαιρία διακριτικού ελέγχου της ηγεσίας της εκκλησίας; Δεν νομίζω οι πολιτικοί και οι υπόλοιποι «παράγοντες του πολιτεύματος» να ξέχασαν ποτέ το φιάσκο με τις ταυτότητες ή το φιάσκο Τζανετάκου. Κλείνει η παρένθεση.

Πάμε στον Λίβανο. Το πολιτικό προσωπικό του Λιβάνου έκρινε ότι η συνέχιση του εμφυλίου με στόχο τον έλεγχο ολόκληρης της επικράτειας, θα μπορούσε να αποφευχθεί ανέξοδα. Και, προφασιζόμενο αδυναμία, αδιαφόρησε για τον έλεγχο ολόκληρης της επικράτειας. Τώρα ίσως να έχει μετανιώσει γι αυτήν την επιλογή. Δεν είχε ίσως υπολογίσει τι θα συνέβαινε αν απομακρυνόταν το ενδεχόμενο άμεσης εμπλοκής της Συρίας. Κάτι ανάλογο ισχύει, κατ' εμέ, με τους Παλαιστινίους. Όταν η Φατάχ είχε το πάνω χέρι, της ήταν αδιανόητο να ακουμπήσει τη Χαμάς, εν ονόματι της ενότητας και της «δημοκρατίας». Του υψηλότατου, είναι αλήθεια, πολιτικού κόστους. Χάρη στο ένστικτο αυτοσυντήρησης, η ηγεσία της Φατάχ θεώρησε επίσης αδιανόητη μια σοβαρή αυτοκάθαρση, όσο αυτή ήταν δυνατή. Σήμερα υποθέτω, αν και αμφιβάλλω, ότι ο Αμπάς και οι περί αυτόν θα το σκέφτονται διαφορετικά. Σημασία έχει ότι αυτές τις επιλογές θα τις πληρώνει ο λαός. Και θα τις πληρώνει για καιρό και ακριβά.

Η Ελληνική κοινωνία φυσικά, διαθέτει άφθονες καταγγελίες προς πάσα κατεύθυνση· από καταγγελίες να φαν κι οι κότες που λέει ο λόγος. Οι διαδηλώσεις γίνονται εύκολα, χωρίς ουσιαστικό κόστος για τους διαδηλωτές και μόνο μικρομαγαζάτορες και κάτι αθώα αυτοκίνητα την πληρώνουν συνήθως. Άντε και κάνας υπουργός. Επιπλέον, οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις υπόσχονται ήρεμο ύπνο στους συμμετέχοντες και συνεπώς καλύτερη απόδοση στη δουλειά. Ο συναισθηματικός μας κόσμος τέλος, διαθέτει ανεξάντλητα αποθέματα κατανόησης και συμπάθειας· επιλεκτικά βεβαίως (δεν γίνεται κι αλλιώς) και κατόπιν εορτής πάντοτε.

Τόσα χρόνια στο κουρμπέτι, αντιλαμβάνομαι τώρα καθαρά ότι το θέμα δεν ήταν ποτέ οι δόλιοι ιμπεριαλιστές ή, στην περίπτωση μας, οι βρωμεροί Τούρκοι ή όποιος Άλλος βρεθεί απέναντι μας. Το θέμα ήταν ανέκαθεν αν σκοπεύουμε να λάβουμε σοβαρά υπ' όψιν ότι ζούμε σ' έναν κόσμο όπου ο Άλλος διαθέτει ισχύ και συμφέροντα, με ό,τι καλό ή κακό συνεπάγονται αυτά. Επιλέγουμε να πιπιλάμε τα δίκια μας ή τα δίκια των λαών; Γιατί όχι. Είναι κι αυτή μια επιλογή. Πολύ φοβάμαι όμως ότι θα πέφτουμε, όπως οι συμπαθείς γείτονες και γνωστοί των Ξηρών, μονίμως απ τα σύννεφα.

Η Ιαπωνία, με δύο ατομικές βόμβες στην πλάτη, θα μπορούσε «δικαιολογημένα» να εκδικείται τους Αμερικανούς για δυο αιώνες. Με πρόχειρη μάλιστα την κουλτούρα των καμικάζι, δεν θα χρειαζόταν να ανακαλύψει όψιμα την Μέκκα. Η ηγεσία της και ο λαός επέλεξαν διαφορετικά: Κάντε υπομονή κι ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός. Και δεν ήταν η πρώτη φορά. Μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση ο τίτλος ενός βιβλίου που αφορούσε την περίοδο της Αμερικάνικης κατοχής: Embracing Defeat! Μόνο ο τίτλος μου έμεινε αλλά τα λέει όλα. Να μιλήσουμε για αποτυχημένη επιλογή;

Γράφω και ξαναγράφω για επιλογές. Αλλά πώς επιλέγει κανείς; Και τι επιλέγει ακριβώς; Είναι φορές, οι περισσότερες, που σηκώνω τα χέρια ψηλά. Να, έχω πρόχειρο και σου μεταφέρω ένα (άσχετο αλλά σχετικό) απόσπασμα από έκθεση του V.Simonelli που περιηγήθηκε την Κρήτη το 1893:

«Στην Κρήτη δεν κατοικεί κανείς, αλλά [...] καταυλίζεται. Ανάμεσα σε δύο πολέμους δεν υπάρχει ο χρόνος και για το γιάτρεμα των πληγών και για το ακόνισμα των μαχαιριών. Πώς να τους έλθει η διάθεση να φυτέψουνε μια ελιά, όταν ξέρουν πως θα τους την κόψουν οι Τούρκοι αν είναι Χριστιανοί, ή οι Χριστιανοί αν είναι Τούρκοι; Και πώς να βάλουν μπροστά το χτίσιμο ενός σπιτιού, λιγότερο πρωτόγονου από τα συνηθισμένα, όταν είναι βέβαιο πως αυτό θα αποτελέσει ένα ακόμα πειρασμό για τους καταστροφείς;» (περιοδικό Μνήμων, τόμος 26ος)

Τώρα, εκεί που λέει Τούρκοι διαβάζουμε σήμερα Έλληνες-μουσουλμάνοι. Ή ακριβέστερα Κρήτες-μουσουλμάνοι. Πολλές φορές η διένεξη αφορούσε κάποιον Χασάν Αλή Περβολαράκη, ας πούμε, και κάποιον Μανούσο Γιώργη Περβολαράκη. Η επιλογή της σύγκρουσης αφορούσε μόνο τη λευτεριά του τόπου; Δυσκολεύομαι να καταλάβω. Ευτυχώς που δεν είχε διαδοθεί η φωτογραφία την εποχή εκείνη. Θα βλέπαμε φοβερές φωτογραφίες να δημοσιεύονται.

Τέλος, αφού εμμέσως με ρωτάς, να σου πω ότι δεν με συγκινεί, όπως παλιότερα, ο δυστυχής (άδικα) φυλακισμένος που βαράει το κεφάλι του στον τοίχο του κελιού του, πιστεύοντας ότι έτσι θα ανοίξει μια τρύπα και θα δραπετεύσει. Δεν τον θεωρώ πλέον ούτε γενναίο, ούτε αξιοθαύμαστο. Aν ο τοίχος δεν είναι φτιαγμένος από χαρτόνι, τότε είναι απλά ηλίθιος. Και δεν θα φταίει ο δεσμοφύλακας για το χάλι του.

Ορίστε! Είχα λίγο ελεύθερο χρόνο και νομίζω ότι τον εκμεταλλεύτηκα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο γράφοντάς σου. Δεν πρόκειται για γράμμα που περιμένει, ή χρειάζεται, απάντηση. Ίσως δεν χρειαζόταν να το διαβάσεις καν. Μου φτάνει το ότι η ενόχληση σου (γιατί μου φάνηκε ότι ενοχλήθηκες) υπήρξε το κίνητρο για να συγκεντρωθώ. Έστω και για λίγο, έστω κι έτσι.

Σε χαιρετώ,

Ο παρθενοπίπης σου.

(Ε μα! Διάβασε και λίγο Όμηρο)

-του Πετεφρή.

(Δεν είχαν περάσει τέσσερεις μέρες
αφού είχα φτιάξει το μπλογκ
όταν σημείωσα το προφανές.)

-του Vrypan.
μαζί με τα συλλυπητήριά μου

Αυτό το καλοκαίρι του 68 θα μου μείνει αξέχαστο για πάρα πολλά πράγματα, γιατί ήταν και το τελευταίο καλοκαίρι που πέρναγα με την κοπέλα μου. Εκείνο τον καιρό έρχεται στο Παρίσι ο Στέλιος Καζαντζίδης μαζί με το φίλο μου τον Τάσο τον Τσερόλα για να στήσουν εμπορικές επιχειρήσεις. Ο Καζαντζίδης έχει αγοράσει ένα κτήμα στον Αλφειό και θέλει να κάνει παραγωγή βατράχων. Ψάχνουμε λοιπόν να δούμε αν ο βάτραχος αναπαράγεται, γυρίζουμε όλα τα βιολογικά εργαστήρια που έχουν σχέση με βατράχια και ρωτάμε για να βρούμε άκρη. Τελικά διαπιστώνεται ότι δεν είναι δυνατό να κάνουμε τεχνητή αναπαραγωγή των βατράχων. [Κι έμεινε ο Στέλιος με το κτήμα στον Αλφειό. Γυρνάμε δυο σελίδες:] Ύστερα από κάμποσο καιρό που είχε αποτύχει η ιστορία με τα βατράχια, ο Καζαντζίδης με ειδοποιεί ότι φέρνει δείγματα από στρείδια απ' τη Θεσσαλονίκη, να τα πάω σ' έναν ιχθυέμπορο Έλληνα που γνωρίζαμε στην κεντρική ψαραγορά του Παρισιού, να δει μήπως μπορεί να κάνει εισαγωγές. Μου ΄χε στείλει τρία κασάκια με στρείδια. Πήρα το ένα κασάκι, πήγα πραγματικά μαύρη νύχτα στην ψαραγορά του Παρισιού, βρήκα τον Έλληνα, του 'δειξα τα στρείδια και του λέω: «όταν τα στείλεις για εξέταση και σου πούνε ότι εγκρίνονται, τότε θ΄ αναλάβεις, αν θέλεις, εσύ την εισαγωγή τους απ' την Ελλάδα.» Συμφωνήσαμε με τον ιχθυέμπορο, εγώ πήρα τα υπόλοιπα στρείδια στο σπίτι κάλεσα σε κάνα-δυο μέρες φίλους και γνωστούς και κάναμε ένα τσιμπούσι με στρείδια και κρασί γαλλικό. Εξαφανίστηκαν τα στρείδια του Στέλιου! Η απάντηση βέβαια του ιχθυέμπορα ήταν ότι οι γαλλικές υπηρεσίες δεν τα έκριναν κατάλληλα, και θα ήταν απίθανο να τα βγάλουν κατάλληλα αφού έχουν δικά τους στρείδια. Κι έτσι τέλειωσε η ιστορία του Καζαντζίδη με τις εξαγωγές. Ύστερα από κάμποσο καιρό έφτιαξε το ούζο "Υπάρχω", απ το οποίο μια φορά αγόρασα μερικά κιβώτια και τα πήγα στο Βέλγιο. Εκεί είχε ελληνικά μαγαζιά που κάνανε μερικές παραγγελίες, αλλά το "Υπάρχω" δεν μπορούσε να συναγωνιστεί τα μυτιληνιά ούζα τα οποία υπερείχαν, υπερέχουν και θα υπερέχουν πάντα και σε ποιότητα και σε τιμή.

*

*

*

*

«Εν τω μεταξύ μετά τη διάσπαση [διάσπαση ΚΚΕ: 1968] δουλεύω μαζί με τον Άγγελο Ελεφάντη, βάφουμε σπίτια. Μαζί με τον Νίκο Πολίτη και τον Νίκο Κούνδουρο αναλαμβάνουμε την ανακαίνιση ολόκληρων σπιτιών. Φτιάξαμε, ας πούμε, το σπίτι του Κώστα Ζουράρι.»

*

*

*

*

*

*

*